Cuộc đời ta sống được tám mươi năm là cùng; và trong tám mươi năm ấy, có bao nhiêu năm được gọi là đáng kể trong cuộc sống? Giấc ngủ thật giống như cái chết; thời thơ ấu là cuộc sống của một con vật. Bao nhiêu thời gian của thời thanh xuân, ta muốn xoá đi? Và khi ta có tuổi, ta còn muốn xoá đi bao nhiêu nữa! Thử tính xem tất cả thời gian ấy thu lại còn được cái gì? Vậy ta sẽ đếm được những gì? Vì tất cả những thứ ấy sẽ không còn nữa. Thời gian mà ta cảm thấy thoả thích, thời gian mà ta có được vài danh vọng chăng?

Nhưng thời gian ấy đã quá thưa thớt trong cuộc sống của ta biết bao! Nó tựa như những cái đinh được đóng vào một bức tường dài, trong một khoảng tường nào đó: có lẽ bạn nói là những cái đinh đó chiếm nhiều chỗ quá, thu nhặt lại thì chúng chẳng chiếm được cả lòng bàn tay. Nếu ta loại đi khỏi đời ta giấc ngủ, các bệnh tật, các nỗi lo âu và bây giờ ta thử tính tất cả thời gian mà ta có được vài thoả thích hoặc vài danh vọng, thì cái thời gian đó đưa tới được cái gì? Nhưng các thoả thích ấy, ta có được cùng một lúc không? Ta được nó có khác gì hơn là những thoả thích vụn vặt? Nhưng ta có được những thoả thích ấy mà không vướng một lo âu nào, và nếu có lo âu, ta sẽ đặt những thoả thích ấy vào thời gian mà ta quý trọng hay vào thời gian mà ta không kể đến?

Và khi đã không có được thời gian ấy cùng một lúc thì ít ra ta có được thời gian thoả thích ấy tức khắc không? Chẳng phải nỗi lo âu luôn luôn chia tách hai lần thoả thích ra sao? Chẳng phải nỗi lo âu luôn luôn gieo trở ngại để ngăn cản các lần thỏa thích không nối liền với nhau sao? Nhưng các thoả thích ấy còn để lại gì? Những thú vui chính đáng thì chỉ là một kỷ niệm vô ích; những thú vui bất chính thì lại là một mối ân hận, là một sự ràng buộc dẫn tới hỏa ngục hoặc là phải sám hối, v.v…

THM sưu tầm